Yılmaz Özdemir sosyal medya hesabından şunları söyledi: “Bugün
Cumhuriyet Bayramı. Gazi Mustafa Kemal ATATÜRK tarafından TDK Başuzmanlığına
getirilen ve Türkçe’ye yaptığı katkılar nedeniyle yine Atatürk tarafından
Dilaçar soyadı verilen Agop Martayan Dilaçar’ın kabrini ziyaret ettim.
Cumhuriyeti soykırım üzerine kurduğumuz yalanını söyleyenlere en güzel cevap
Agop Martayan Dilaçar’dır”
Agop Martayan Dilaçar
Kimdir?
22 Mayıs 1895 tarihinde İstanbul’da doğdu. Robert Kolej'den
mezun oldu. I.Dünya Savaşında Kafkas cephesinde görev adlı.
1919'dan itibaren Robert Kolej'de İngilizce öğretmeni olarak
çalıştı. I.Dünya Savaşı’ndan sonra, Beyrut'ta bir Ermeni okulunun müdürlüğünü
yaptı.
Yine Beyrut'ta Ermenice yayınlanan ilk gazete olan Luys’un
genel yayın yönetmeni oldu. Sofya'da, eski Türk dili ve Uygurca dersleri verdi
ve ilk kitabını yayınladı. 22 Eylül 1932 yılında Dolmabahçe Sarayı'nda,
Atatürk'ün başkanlığında gerçekleştirilen Birinci Türk Dil Konferansı'na
davet edildi.
Daha sonra araştırmalarını, Türk Dil Kurumu’nda
sürdürdü. Kurumun ilk genel sekreteri oldu.
Agop Martayan, 1934 yılında, soyadı kanunu çıkınca,
Atatürk'ün kendisine teklif ettiği ‘Dilaçar’ soyadını aldı. Ermenice ve
Türkçenin yanında İngilizce, Yunanca, İspanyolca, Latince, Almanca, Rusça ve
Bulgarca biliyordu.
Türk Tarih Tezi ve Güneş Dil Teorisi çalışmalarına katıldı.
1936-1951 yılları arasında Ankara Üniversitesi'nde dil-tarih ve Türkoloji
dersleri verdi. Latin harfleriyle yeni Türk alfabesi oluşturulması
çalışmalarına katıldı. 1942-1960 yılları arasında, Türk Ansiklopedisi'nin
hazırlanması çalışmalarında başdanışmanlık yaptı.
Türk Dil Kurumu’ndaki dil çalışmalarını, ölümüne kadar
sürdürdü. Mustafa Kemal'e, ‘Atatürk’ soyadının verilmesini, TBMM’ye teklif eden
kişidir. 12 Eylül 1979 tarihinde İstanbul’da öldü.
ESERLERİ:
•Les bases Bio-Psychologiques de la Théorie Güneş Dil (Güneş Dil Teorisi'nin
Biyopsikolojik Kökenleri) (1936)
•Azeri Türkçesi (1950)
•Batı Türkçesi (1953)
•Lehçelerin Yazılma Tarzı
•Türk Dil ve Lehçelerinin Tasnifi Meselesi (1954)
•Devlet Dili Olarak Türkçe (1962)
•Wilhelm Thomsen ve Orhon Yazıtlarının Çözülüşü (1963)
•Türk Diline Genel Bir Bakış (1964)
•Türkiye'de Dil Özleşmesi (1965)
•Dil, Diller ve Dilcilik (1968)
•Kutadgu Bilig İncelemesi (1972)
•Anadili İlkeleri ve Türkiye Dışındaki Uygulamalar (1978)