Dünya 1918-1920 arasında nerede ise genç kuşağı yok eden "İspanyol Virüsü" sonrası en büyük tehdidin gerçekliğinin pençesinde kıvranıyor. Gerek dini gerek dünyevi açıklamalarda bunun insanoğluna bir ceza olduğu söylense de gerçekte ölümlerin gelir düzeyi düşük kitleleri yakaladığı da acımasız dünyanın normal özeti olarak görülüyor.
COVID-19'u İspanyol gribi ile karşılaştırırken yanılmayalım.
Aynı hastalık değildir ve bu hastalıklara neden olan virüs çok farklıdır. COVID-19'a neden olan virüs, İspanyol gribine ve diğer grip pandemilerine neden olan bir grip virüsü değil, bir koronavirüstür.
Yaşa özgü mortalite (ölüm) çok farklı gibi görünüyor. 1918'deki İspanyol gribi özellikle bebekler ve gençler için tehlikeliydi. COVID-19'a neden olan yeni koronavirüs, Çin'deki erken kanıtlara dayanarak yaşlılar için ölümcül bulunuyor.
İspanyol gribi sırasında birçok ülke grip salgını ile ilgili herhangi bir bilgiyi bastırmaya çalıştı. Bugün veri, araştırma ve haberlerin paylaşımı kesinlikle mükemmel değil ama geçmişe göre çok farklı ve çok daha açık.
Ancak bugün dünyanın çok daha iyi bağlantılı olduğu doğrudur. 1918'de dünyayı birbirine bağlayan demiryolları ve buharlı gemilerdi. Bugün uçaklar çok kısa sürede insanları ve virüsleri dünyanın birçok köşesine taşıyabiliyor.
Sağlık sistemleri ve altyapısındaki farklılıklar da önemlidir. İspanyol gribi antibiyotiklerin icat edilmesinden önceki günlerde dünyayı vurdu ve çoğu ölüm influenza virüsünün kendisinden değil, ikincil bakteriyel enfeksiyonlardan kaynaklanmıştır. İspanyol gribi sırasında “ölümlerin çoğunun muhtemelen doğrudan üst solunum yolu bakterilerinin neden olduğu sekonder bakteriyel pnömoniden kaynaklandığını” bulmuşlardır.
O dönem sadece sağlık sistemleri farklı değil, aynı zamanda küresel nüfusun sağlık ve yaşam koşulları da farklıydı. 1918 gribi son derece zayıf olan bir dünya nüfusuna çarptı. Nüfusun büyük bir kısmı yetersiz beslendi, dünyanın birçok yerinde popülasyonlar çok kötü şartlarda yaşıyordu. Aşırı kalabalık, kötü beslenme ve düşük hijyen standartları yaygındı. Ayrıca, dünyanın birçok yerindeki savaşlar nedeniyle zayıf düşmüştü. Kamu kaynakları küçüktü ve birçok ülke kaynaklarının büyük bir kısmını savaşa harcadı .
Dünyanın çoğu şimdi daha zengin ve sağlıklı olsa da, bugün de endişe duyulması, COVID-19 salgını tarafından en çok vurulacak olan en fakir insanlar olmasıdır.
Bu farklılıklar ile bir yüzyıl önce salgından ders çıkarırken dikkatli olunmalıdır.
Ancak İspanyol gribi, bir pandeminin nüfusunun sağlığını iyileştirmede zaten başarılı olan ülkelerde bile ne kadar büyük olabileceğini hatırlatıyor. Yeni bir patojen korkunç bir yıkıma neden olabilir ve milyonlarca insanın ölümüne yol açabilir.
Yardımlaşma ve destek olma zamanı şimdiki zamandır.
Etrafınızdaki ekonomik durumu kötü herkese destek olun. Gıdalarını tam alsınlar.
Bağışıklıklarını güçlü tutsunlar ki ayakta kalsınlar.
Aksi halde Ramazan ayına yaklaştığımız şu günlerde o mübarek ayda sadaka verecek insan bulamama riski var.
Yardımlaş ve zayıfı koru Türkiye'm. Birlikte başarırsın. Çanakkale ruhu buna en güzel örnektir.
Sen ben yok. Biz varız. Birlikte ayakta kalmalıyız.
Kalın sağlıcakla...