Birçok insan düşündüklerinden ve yaptıklarından dolayı kendisini suçlama eğilimindedir. Çünkü kendi zihninin ürettiği malzemelerdir. Ancak bildiğiniz gibi düşünceler otomatik ve birden gelir. Ancak davranışlarımızı bir şekilde kontrol edebiliriz. İstemsiz gelen o kötü düşüncelerin size bilerek zarar vermek için üretildiğini düşünebilirsiniz. Öte yandan belki insan beyninin bir kusuru olarak da bakabilirsiniz. İkinci olasılık mantığa daha yakındır. İnsanoğlu eksikliği çok olan bir canlıdır. Ancak burada beynimizin hakkını yedirmeyeceğim. Çünkü aklımıza gelen istemsiz düşünceler bizleri korumak adına çalışıyor. Evet, gerçekten de öyle. Biraz kafa karışıklığı yaratmamak adına hemen açıklıyorum: Bilinç dışımızda var olan düşünceler, anılar ve duyumlar o kadar canımızı acıtacak cinstendir ki, beyin onları otomatik olarak bastırır ve bizlere hatırlatmaz. Ancak bazı içeriklerin uzantıları bastırma mekanizmasından geçmeyi başarıp bilincimize doğru yola çıkar. Bilincimize yükselirken kendini korumak isteyen Benlik ise, içeriğin şeklini değiştirir. İçerik bilince çıktığında kötü düşünceler olarak şekil değiştirmiştir. Bu düşünceler geldiğinde elbette ki canımız sıkılacaktır. Ancak bilinç dışını doğrudan deneyimlemek daha kötü olacaktır şüphesiz.
Şimdi gözünüze beklenmedik bir şekilde yumruk atar gibi yapsam, otomatik olarak istemsiz bir şekilde gözlerini kapatacaksınız, hatta ellerinizle engel olmaya çalışacaksınız. Bunun sonucunda, yaptığınız bu hareket sonrasında elleriniz ve gözleriniz hakkında ne düşünürsünüz? Onlara neden bunu yaptı diye suçlar mısınız, yoksa kendinizi korumak için yaptığını bilip normal mi karşılarsınız. Bedeninize hak verirsiniz. Hatta bedeninize şükran duyarsınız. Çünkü beklenmedik bir tehlikede, bedeninizin tepki vereceğini önceden deneyimlediniz ve birçok insanda da farklı bir şey gözlemlemediniz. Bir kural gibi işlendi zihninize. Şimdi de beynininiz kendisini korumak için yaptıklarını anlatınca, bunu iyice özümsemelisiniz. Tıpkı bedeniniz kendinizi korumak için otomatik olarak tepki veriyor ve sizin komik veya korkak görünümüne sokmayı da umursamadan bunu yapıyorsa, beyniniz de aynı şekilde ruhsallığınıza zarar verecek düşünceler için de bunu yapıyor. Gelen istemsiz kötü düşüncelerden kendisini korumak adına, otomatik bir şekilde, size iyi gelir mi, gelmez mi diye bakmadan; depresiflik, cesaret, takıntı, ritüel, ketlenme vb. birçok yola başvuruyor. Bedeninize kızmadığınız gibi, beyninize de kızmayın. En önemlisi kendinizi suçlamayın. Çünkü beyin, kontrol edilebilir bir şey değil. Otomatik işler, görevini yapar ve kendisini korumak adına toplumda sizi ne hâle soktuğuyla da ilgilenmez.
Uzman Psikolog
OZAN ERDEM CANAK
